ΕΠΙΤΟΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (ανατύπωση, 1879) - Μαργαρίτης Γ. Δήμιτσας

Χαρτόδετο βιβλίο, καθαρεύουσα γλώσσα, άριστη κατάσταση, εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΝΟΤΗ ΚΑΡΑΒΙΑ, 1992, σελ. 46, 22Χ14
---
Περιγραφή: Δήμιτσας Μαργαρίτης Γ., Επίτομος ιστορία της Μακεδονίας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι της Τουρκοκρατίας, Αθήνησιν 1879. Ο Μαργαρίτης Γ. Δήμιτσας, καθηγητής της γεωγραφίας στο Αρσάκειο Παρθεναγωγείο (της Αθήνας), παραθέτει βασικά στοιχεία για τη γεωγραφία και την αρχαία ιστορία της Μακεδονίας, με έμφαση (εύλογα) στη βασιλεία του Φιλίππου Β´ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο συγγραφέας παραβάλλει τα αρχαία προς τα νεώτερα ονόματα των ορέων, των ποταμών, των λιμνών, των πόλεων και των επαρχιών της περιοχής, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο για τον σύγχρονο μελετητή. Η επίτομη αυτή ιστορία συντάχθηκε προς χρήση στα ελληνικά σχολεία και παρθεναγωγεία της οθωμανοκρατούμενης Μακεδονίας την επαύριο του Συνεδρίου του Βερολίνου (1878), σε μία κρίσιμη περίοδο για τον ελληνισμό, όταν πλέον ο βουλγαρικός εθνικισμός είχε αποκτήσει κρατική εστία και έκανε δυναμικότερα την εμφάνισή του στη διαφιλονικούμενη περιοχή. Όπως τονίζει ο φιλόπατρις συγγραφέας, η ιστορία αποσκοπούσε στην «παγίωσιν και κραταίωσιν του εθνικού φρονήματος» των κατοίκων της χώρας, η οποία «εν ταις καθ' ημάς ημέραις κατέστη το μήλον της έριδος και η πολιτική παλαίστρα ξένων και οθνείων στοιχείων».
 
Ο Μαργαρίτης Δήμιτσας (Αχρίδα, 1830 - Αθήνα, 1903) ήταν διαπρεπής Έλληνας εκπαιδευτικός, φιλόλογος, ιστορικός και συγγραφέας που έπαιξε σημαντικό ρόλο, σε μια μακρά χρονική περίοδο των ελληνοβουλγαρικών αναταράξεων, κεντρίζοντας με τα βιβλία του το ενδιαφέρον των τότε τουρκοκρατουμένων ελληνοφρόνων και ελληνιζόντων της Μείζονος Μακεδονίας για τις ρίζες τους αναπτύσσοντας ταυτόχρονα και το αίσθημα, ότι δικαιωματικά τους ανήκε η γη που έκρυβε τις μαρτυρίες της ελληνικότητάς της. Ο Ιωάννης Καλοστύπης εξαίρει το έργο του.